دجّال در منابع شیعی✳

امیر المؤمنین(ع) از پیامبر اکرم (ص) نقل می‌کند که فرمودند: «پیش از قیامت ده امر حتمی واقع می‌شود: خروج سفیانی، دجّال، دود، دابّـ［ الارض، خروج قائم، طلوع خورشید از مغرب، نزول عیسی، فرو رفتن زمین در مشرق جزیر＼ العرب، بیرون آمدن آتشی از قعر عدن که مردم را به سوی محشر براند.»11

✔محدّث قمی از رسول خدا(ص) نقل می‌کند: «چون او ظاهر شود، عالم را پر از فتنه و آشوب نماید و میان او و لشکر قائم جنگ واقع شود، بالأخره آن ملعون به دست حضرت حجّت(عج) یا عیسی بن مریم(ع) (به فرمان امام زمان(عج)) کشته شود.»12

✔سیّد محمّد صدر می‌فرماید: دجّال رمزی است از اوج تمدّن و تکنیک غرب که با اسلام و مبانی آن ستیز دارد، تمدّنی که درصدد به سلطه کشیدن هر انسانی است. .. ما به طور وضوح مشاهده می‌کنیم که چگونه تمدّن و تکنیک غرب مادّی‌گرا در این عصر بر تمام جوامع، حتّی مسلمانان تسلّط پیدا کرده است.13 .. از بیانات استاد محمّد طیّ14 و نویسندة مصری، شیخ محمّد فهیم ابو عبیه در تعلیقة خود بر کتاب «البدایـ［ و النّهایـ［»15 نیز همین احتمال به دست می‌آید.16

خروج دجّال

در اسلام یکی از نشانه‌های دوران ظهور، خروج دجّال است. موضوع دجّال بیش از آنچه در روایات شیعه آمده، از طریق اهل‌تسنّن نقل شده‌ است. قسمت عمدة روایات در مورد دجّال را احمد بن حنبل در کتاب «مسند»، ترمذی در «صحیح» خود، ابن ماجه در «سنن»، مسلم در «صحیح» و ابن اثیر در «نهایه» از عبدالله بن عمر، ابوسعیدخدری و جابر بن عبدالله انصاری نقل کرده‌اند.

 اهل سنّت
در منابع اهل سنّت، برای دجّال صفاتی ذکر شده است، از قبیل اینکه:
1. او ادّعای ربوبیّت می‌کند1؛
2. عمر طولانی دارد2؛
3. همراه او آب و آتش است3؛
4. کور را بینا کرده و برص را شفا می‌دهد4؛
5. مرده را زنده می‌کند5؛
6. کسی را می‌کشد، آنگاه او را زنده می‌کند6؛
7. با او بهشت و آتش است7؛
8. با او نهری از آب سفید و نهری از آتش است8؛

دجال

امیرالمؤمنین(ع) می‌فرماید: «او چشم راست ندارد و چشم دیگرش در پیشانی اوست و مانند ستاره صبح می‌درخشد. چیزی در چشم اوست که گویی آمیخته با خون است. وی در یک قحطی سخت می‌آید و بر الاغ سفیدی سوار است...»

مهدی موعود، ترجمه و نگارش علی دوانی، ص 965.