تعقل و تأمل در سرانجام ستمکاران
قرآن که کلام خالق است با مخلوق، ما انسانها را به اندیشه و تعقل فرا می‌خواند و از عدم استفاده از آن مذمت می‌کند. یکی از آن جاهایی که ما را به تعقل دعوت می‌کند، تعقل در آثار گذشتگان است. قرآن به ما می‌گوید:
«فانظر کیف کان عاقبة الظالمین [یونس/39] ؛ پس با تأمل بنگر که سرانجام ستمکاران چگونه بود؟». به ما می‌گوید با تأمل و تفکر و اندیشه به این مسئله نگاه کن. عاقبت شوم ظالمین امری است حتمی؛ لذا ما را به تفکر دعوت می‌کند؛ تا بیابیم که اینطور نیست که ظالم؛ ظلم کند و اثرِ این ظلم به خودش برنگردد. تأمل و تفکر و تعقل در سرنوشت و عاقبت ظالمین ما را به این حدیث شریف از امام صادق علیه‌السلام رهنمون می‌کند: «هر که اعانت کند ظالمی را در ظلمی که می‌کند، خدا ظالمی را بر او مسلّط میسازد که بر او ظلم کند»[1]. از این حدیث در می‌یابیم که وقتی اعانت بر ظالم چنین اثری دارد، پس خود ظالم به طریق اولی در رسیدنِ این اثر به او مقدم است.
بریم به این دستور قرآن عمل کنیم و بنگریم با تأمل؛ چه عاقبتی ظالمان پیدا کرده‌اند؟
تعقل و تأمل در سرانجام ستمکاران
زیاد نگذشته از ظلمی که در طی 8 سال جنگ بر مردم ایران تحمیل شد. مصداق بارز ظالم همین موجودی بود که در لباس انسان هزاران نفر از مردم کشورمان را به خاک و خون کشید. اما آه و ناله و نفرین مظلوم چنان تأثیر گذاشت که طولی نکشید حدیث امام صادق علیه‌السلام بر ما روشن شد. ظالمی بر این ظالم هجوم برد و آن موجود شرور را به جایگاهی که خدا برای او آماده کرد رساند.
اما چه وقت نوبت به این ظالم که خود را قدرت جهانی می‌نامد، می‌رسد، ما منتظریم. چون او بود که بر قاتل اعانت کرد و می‌کند. او بود که بمب اتم را بر سر مردم ریخت و در عرض 4 روز حدود 220000 نفر از پیر و جوان، زن و بچه؛ را قتل عام کرد. او بود که با ریختن 3900 تُن بمب بر سر مردم «درسدن» آلمان در کمتر از 15 ساعت حداقل 34000 نفر را به قتل رساند.[2] او بود که دفاع مردم فلسطین از سرزمین رانده شده‌ی خود را حمله دانسته و کشتار غاصبان صهیونیستی را که در کشتن صاحب مدالند؛ دفاع از خود می‌نامد.
دیدیم در ماهی که خدا رحمت خود را گسترده بود چگونه بندگانش به خاک و خون کشیده شدند. دیدیم چگونه کودکان معصوم همچون کودک 6 ماهه کربلا خون خود را نثار روشن شدن وجدان خفته‌ی مردم دنیا کردند.
شیعه از چند دهه قبل ماهیت ظالمی را افشا کرد که امروز تازه ظلمش بر جهانیان آشکار شده. امام خمینی رحمة‌الله‌علیه در 17 خرداد 46 طی بیانیه‌ای اعلام کرد: «کراراً دولتها را بخصوص دولت ایران را از اسرائیل و عمال خطرناک آن تحذیر نمودم. این ماده فساد که در قلب ممالک اسلامى با پشتیبانى دول بزرگ جایگزین شده است و ریشههاى فسادش هر روزى ممالک اسلامى را تهدید می‌کند، باید با همت ممالک اسلامى و ملل بزرگ اسلام ریشه‌کن شود»[3]. آری این فساد و ظلم را قریب به نیم قرن پیش امام خمینی رحمة‌الله‌علیه برای همگان آشکار ساخت. امام با تأسی از عقلانیت و تفکر و تأملی که قرآن ما را دعوت به آن می‌کند یقین داشت که این ماده فساد طبق وعده قرآن و ائمه‌ی اطهار علیهم‌السلام که مفسر و مبین کلام خدایند؛ روزی اثر ظلم‌ها و فساد‌هایی که کرده را می‌بیند. «مستضعفان که اکثریت قاطع جهان را تشکیل می دهند مطمئن باشند که وعده حق‌تعالی نزدیک است و ستاره نحس مستکبران رو به زوال و افول است»[4].
آری این نگاه امام ناشی از «عقلانیت و تفکر شیعه» برگرفته از قرآن و ائمه هدی علیهم‌السلام است. قرآن ما را دعوت به تفکر و تعقل در عاقبت ظالمان می‌کند و ما این عاقبت و سرگذشت را در کلام حافظان دین و نایبان و اوصیای پیغمبر صلی‌الله‌علیه‌وآله مشاهده می‌کنیم. یعنی ظالم و هر که به ظالم اعانت و کمک کند؛ باید از عاقبت خود بترسد که عاقبت توسط ظالمی دیگر نابود می‌شود.
همین عقلانیت است که باعث دوری انسان عاقل از گناه بزرگی به نام «ظلم» می‌شود و عدم این عقلانیت انسان را مانند موجودی وحشی می‌کند که در درندگی شبیه هیچ حیوانی نیست.
پاورقی:
[1] معراج السعاده، ملا احمد نراقی، ص 441
البته باید توجه داشت طبق قاعده‌ی «ما من عام الا و قدخص»؛ اگر چه طبق این حدیث؛ ظالم، ظالم را عقوبت می‌کند، اما استثنائاتی هم وجود دارد و اینطور نیست که هر جا ظالمی عقوبت شد، حتما عقوبت کننده هم ظالم باشد.
[2] جنایات جنگی انجام شده توسط ایالات متحده آمریکا
[3] پیام [به سران دولتهاى اسلامى (تحریم روابط تجارى و سیاسى اسرائیل)]، 17/3/1346
[4] پیام [به مسلمانان ایران و جهان در روز جهانى قدس (بیدارباش به مسلمین)]، 10/5/1360
