گفتگو با سوره لقمان
شکافنده‌ی علوم امام محمدباقر علیه‌السلام در مورد ثواب تلاوت من می‌فرمایند:
هر کس سوره‌ی لقمان را در شب قرائت کند حق‌تعالی در آن شب چند ملک را موکل او می‌گرداند و او را تا صبح از شر شیطان و لشگرهایش حفظ می‌کند و اگر این سوره را در روز بخواند او را تا شب از شر شیطان و لشگرش حفظ می‌نماید.
- خواهشمندیم محتوای آیات نورانی خود را بیان نمایید.
در آیات من از عظمت قرآن و هدایت و رحمت بودن آن و نیز از دلایل توحید و نشانه‌های خداوند در آفرینش ، مخلوقات و همچنین از علم گسترده و بی‌پایان او سخن به میان آمده و قسمتی از نصایح و سخنان حکمت‌آمیز لقمان خطاب به فرزندش نقل شده است و همچنین اشاره‌ای کوتاه و تکان‌دهنده به
مرگ نیز شده است.
- مشتاق شنیدن شأن نزول یکی از آیات طیبه‌ی شما هستیم.
خوب به خاطر دارم که در آن زمان در مکه تاجری به نام نصربن‌علقمه از طایفه‌ی بنی‌عبدالداربن قصی بود. او برای تجارت به ایران و فارس سفر می‌رفت . از آنجا کتاب‌های مربوط به داستانهای جنگهای ایرانیان را می‌خرید و برای مشرکان می‌خواند . او می‌گفت : آنچه محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم به نام قرآن می‌گوید همانند این قصه‌هاست و اگر او داستان عاد و ثمود را بیان می‌کند من نیز داستان رستم و اسفندیار را برای شما می‌گویم.
اعراب هم از شنیدن این قصه‌ها شاد و مسرور می‌شدند و قرآن را رها کرده و از آن دوری می‌نمودند. سپس خداوند این آیه را در مورد او نازل فرمود:
« وَمِنَ النَّاسِ مَن یَشْتَرِی لَهْوَ الْحَدِیثِ لِیُضِلَّ عَن سَبِیلِ اللَّهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ وَیَتَّخِذَهَا هُزُوًا أُولَئِکَ لَهُمْ عَذَابٌ مُّهِینٌ »
« بعضی از مردم هستند که خریدار سخنان لغو و باطل بوده و از روی نادانی و جهالت از راه مستقیم خداشناسی منحرف گشته و قرآن را شوخی پنداشته و تمسخر می‌کنند که به کیفر این عمل خود شدیداً به عذاب رسوا کننده مجازات می‌شوند. »
اما لفظ «لهو الحدیث» مفهوم وسیع و گسترده‌ای دارد و علاوه بر این معنا که شأن نزول آیه است طبق فرمایش معصومین هرگونه سخنان یا آهنگ‌های سرگرم‌کننده و غفلت‌زا که انسان را به بیهودگی یا گمراهی می‌کشاند را دربرمی‌گیرد. خواه غنا و آوازها و موسیقی‌های هوس‌آلود و شهوت‌انگیز باشد خواه سخنانی که نه از طریق آهنگ ، بلکه از راه محتوا ، انسان را به بیهودگی و فساد سوق می دهد .
امام صادق علیه‌السلام فرمودند: مجلس غنا و خوانندگی لهو و باطل، مجلسی است که خدا به اهل آن نمی‌نگرد و این مصداق همان چیزی است که خداوند فرموده:« وَمِنَ النَّاسِ مَن یَشْتَرِی لَهْوَ الْحَدِیثِ »
- در آیه‌ی بیستم شما چنین آمده است:
« أَلَمْ تَرَوْا أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَکُم مَّا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ وَأَسْبَغَ عَلَیْکُمْ نِعَمَهُ ظَاهِرَةً وَبَاطِنَةً .... »
« آیا ندیده‌اید که خداوند آنچه در آسمانها و زمین است برای شما مسخر و رام نمود و نعمت‌های آشکار و نهان خود را برای شما وسعت و تمامیت بخشید؟!... »
بفرمایید منظور از « نعمت ظاهره و باطنه » چیست؟
هفتمین سرور سربلند بوستان ولایت حضرت موسی بن جعفر علیه‌السلام در مورد این آیه می‌فرمایند: مقصود از نعمت‌های ظاهر پروردگار،ائمه علیهم‌السلام هستند و نعمت باطنه، امام غائب آل‌محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم می‌باشد ، که از دیده‌های مردم پنهان است ولی در قلوب مؤمنین جا دارد. او امام دوازدهم فرزند عسکری است که هر وقت خدا بخواهد ظهور می‌کند و خداوند هر مشکلی را برای حضرتش آسان و هر دوری را نزدیک و هر لجوج ستمکار را به دستش مقهور و هر شیطان مریدی را منکوب می‌سازد. او تمام گنج‌ها و ذخایر زمین را مشکوف و هویدا می‌سازد و از روی ادب نامش بر زبان نمی‌آورند و پس از آنکه دنیا پر از جور و ظلم شد به فرمان خداوند ظاهر شده و جهان را پر از عدل و داد می‌فرماید.
- در پایان با قدردانی بی‌شائبه از محضر شما تقاضامندیم ما را میهمان یکی از سفارشات گرانقدر خود بفرمایید.
« یَا بُنَیَّ إِنَّهَا إِن تَکُ مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِّنْ خَرْدَلٍ فَتَکُن فِی صَخْرَةٍ أَوْ فِی السَّمَاوَاتِ أَوْ فِی الْأَرْضِ یَأْتِ بِهَا اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ لَطِیفٌ خَبِیرٌ »
« پسرم! اگر به اندازه سنگینی دانه‌ی خردلی (کار نیک یا بد) باشد و در دل سنگینی یا در (گوشه‌ای از) آسمان ها و زمین قرار گیرد خداوند آن را (در قیامت برای حساب) می‌آورد،خداوند دقیق و آگاه است. »
منابع :
1- بحارالانوار 92/286 باب 53
2- تفسیر جامع ج 5 ص 283
3- تفسیر جامع ج 5 ص 293-292
4- سوره لقمان آیه 17
5- dar-al-quran.ir
